Aktualności

Projekt „Edukacyjny Wolontariat Seniorów w Podmoklach Małych” został przeprowadzony w małej, wiejskiej szkole w Podmoklach Małych, która spełnia rolę „serca wsi” - relacjonuje Elżbieta Ryczek. 

 

To własnie wokół szkoły skupia się życie kulturalne i  integracyjne mieszkańców okolicznych wiosek. Przy szkole znajduje się miejsce festynowe, Skansen Maszyn i Urządzeń Rolniczych z pięknym Wiatrakiem Koźlakiem z 1856 roku. Organizujemy festyny, dożynki, festiwale nauki i wiele innych spotkań dla mieszkańców o charakterze integracyjnym.

Tutaj działa również wiele organizacji m. in. Stowarzyszenie Rozwoju i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Regionu „Przyjaźni Podmoklom”.  W ubiegłym roku szkoła postanowiła zaprosić do współpracy seniorów, a dokładnie seniorki, gdyż do projektu zgłosiły sie same panie. Skąd pomysł na takie działanie? Organizatorzy uznali, że miejscowość jest znacznie oddalona od głównych ośrodków kultury takich jak Poznań czy Zielona Góra, i sami postarali się zorganizować zajęcia, które satysfakcjonowałyby innych i dawały im radość. Żyjemy w czasach, kiedy coraz mniej jet okazji do kontaktów z ludźmi starszymi: znikają rodziny wielopokoleniowe, świat zmienia się na tyle szybko, że  wiedza gromadzona przez całe życie, szybko się dezaktualizuje. Seniorzy nie są już postrzegani jako „skarbnica wiedzy i mądrości”. Brak naturalnych przestrzeni do kontaktów wielopokoleniowych w rodzinie, w przestrzeni miasta czy wsi sprawia, że młodzi i starsi mało o sobie wiedzą, rzadko współpracują. Po obu stronach rodzą się stereotypy. Dlatego warto inicjować spotkania pokoleń młodych i starszych, aby przełamywać stereotypy, konfrontować różne spojrzenia, wymieniać się wiedzą i umiejętnościami oraz wspierać w tych obszarach, gdzie młodzi i starsi mogą się uzupełniać.

Celem projektu było rozwijanie aktywności społecznej, intelektualnej i fizycznej seniorów, oraz budowanie więzi wewnątrz- i międzypokoleniowych, łączonych z wolontariatem osób starszych. Szkoła zoferowała seniorom (a dokładnie 22 seniorkom) udział w różnorodnych zajęciach - przede wszystkim zajęciach ruchowych - pozwalających na aktywne spędzanie czasu. Seniorki brały udział w zajęciach gimnastyki oraz nordic walking, które prowadziła instruktorka. Zapalanowanao wyjazdy na basen połączone z aktywną gimnastyką w wodzie. Było to niezapomniane przeżycie, gdyż większość z uczestniczek po raz pierwszy była na basenie. Zajęcia ruchowe prowadzone były z wykorzystaniem bazy sportowej szkoły, ścieżek rowerowych gminy Babimost.

Uczestniczki projektu brały udział w 3-dniowym kursie wyjazdowym we Wrocławiu. Brały udział w warsztatach "Jak być Skutecznym Liderem" oraz "Jak wdrażać idę Wolontariatu Seniorów w środowisku lokalnym". Wspólnie zastanawiały się, jak opracowywać i realizować działania i projekty w swoim środowisku. Efektem warsztatów było wyszkolenie Liderów Edukacyjnego Wolontariatu Seniorów. Po szkoleniu przyszedł czas na zajęcia międzypokoleniowe.

Seniorki prowadziły edukationy z dziećmi w szkole. Były to 3 tematyczne wydarzenia edukacyjne, które trwały od 3 do 5 godzin. Jednym z edukationów były ciekawe zajęcia pt. "Światło", które odbyły się w szkole. Seniorki opowiadały ciekawe historie związane ze światłem, a następnie wspólnie z dziećmi wykonywały tematyczne doświadczenia. Kolejnym edukationem były „Stare i nowe zabawy podwórkowe”.  Seniorki- wolonatriuszki pokazywały dzieciom w co się kiedyś bawiły, a dzieci chętnie te zabawy poznawały. Celem takich spotkań była próba zaszczepienia wśród dzieci powrotu do tradycji gier podwórkowych, a wśród seniorów (dorosłych) do wzbudzenia sentymentu i przypomnienia sobie czasu własnego dzieciństwa.

Seniorki prowadziły również warsztaty rękodzieła: szydełkowanie, przyszywanie guzików, szycie, wyszywanie, dzierganie na drutach i wykonywania ozdób świątecznych. Dzieci były wolontariuszami: uczyły seniorki nowych technologii, np. podstawowej obsługi komputera oraz pisania SMS.

Uaktywnienie seniorów w szkole w Podmoklach Małych zaowocowało nieśmiałym, ale coraz pewniejszym „braniem spraw w swoje ręce”. Organizatorzy projektu będą dalej rozwijać ideę wolontariatu seniorów. Przy szybko następujących zmianach społecznych szczególnie osoby starsze gubią się, dlatego szkolenie, informowanie oraz wyrównywanie szans i zawiązywanie więzi między miastem a wsią są bardzo ważne. Na zakończenie projektu został wydany kalendarz na 2015 rok z fotografiami pokazującymi wspólną aktywność seniorów i dzieci w szkole.

Wskazówki dla naśladowców: Aby wprowadzić edukacyjny wolontariat seniorów do szkół należy dobrze się do tego przygotować, ponieważ i seniorzy i dzieci nie są przyzwyczajeni do pracy razem. Seniorzy odzwyczajeni od pracy z dziećmi mogą czuć się niekomfortowo. Dlatego należy dać im dobre merytoryczne wsparcie ze strony dyrekcji i nauczycieli oraz poczucie, że w szkole są naprawdę ważni. Seniorzy w Podmoklach Małych brali udział w 3-dniowym szkoleniu, na którym uczyli się pracy ze scenariuszami. W pierwszych zajęciach seniorów powinni wspierać nauczyciele.

 

Za wprowadzenie całej zmiany odpowiedzialny był dyrektor, koordynatorką projektu jedna z nauczycielek, która organizowała spotkania pokoleniowe i wspierała seniorki w działaniach. W planowanie i organizację działań zaangażowane były wszystkie grupy społeczne działające przy szkole: uczniowie, rodzice, nauczyciele. To oni poprzez wsparcie merytoryczne, a często i finansowe bardzo pomogli seniorom.

Na zrealizowanie projektu potrzebne były środki finansowe w kwocie około 5 tysięcy złotych na zakupy materiałów niezbędnych do przeprowadzenia zajęć oraz wyjazd seniorek na szkolenie.

 

Co nauczycielowi i szkole dała ta zmiana? Jakie korzyści z niej wynikają?

Projekt „Edukacyjny Wolontariat Seniorów w Podmoklach Małych” wpłynął na zacieśnienie więzi międzypokoleniowych. Przeprowadzone w szkole projekty dały seniorom poczucie bycia istotnymi i ważnymi dla całej społeczności. Istnieje potrzeba organizacyjnego i merytorycznego wsparcia osób starszych w tworzeniu miejsca spotkań nie tylko we własnym gronie - a chętnych stopniowo przybywa - ale również do działań na rzecz społeczności lokalnej nawet z dalszych wiosek. Szkoła jest teraz bazą do dzielenia się doświadczeniem z najmłodszymi, ale też do realizowania swoich własnych zainteresowań i uczenia się nowych rzeczy (również od dzieci). Wdrażana idea wolontariatu seniorów w szkołach będzie dalej rozwijana i będzie  polegała na włączeniu poprzednich pokoleń w strukturę organizacji szkoły, np. jako asystent(ka) nauczyciela w klasach I – III oraz docelowo np. pełnienie dyżurów w świetlicy.

Szkoła w środowisku wiejskim to znacznie więcej niż placówka oświatowa, to „serce wsi”, to czasami jedyne centrum kultury. Budowanie projektu w oparciu o szkoły jest również istotne, ponieważ celem projektu jest nie tylko aktywizowanie seniorów, ale także integracja. Oddalenie od większych ośrodków powoduje, że na terenach wiejskich osoby starsze nie są w stanie rozwijać swoich pasji, zainteresowań czy talentów na większą skalę.
Szkoła dała im takie możliwości, a dzieciom ogromne wsparcie i ciekawe dodatkowe zajęcia, w których bardzo chętnie uczestniczą.

nadesłała Elżbieta Ryczek